वसंत ऋतुचर्या – वसंत ऋतू उत्तरायणात दुसरा ऋतु, ह्या ऋतूत थंडी ओसरून हळू हळू सूर्याची किरणे तीव्र होऊ लागतात आणि वातावरणात गरमीची चाहूल लागते. 

वसंत ऋतु हा शीत व ग्रीष्म ऋतुचा संधिकाळ आहे. यावेळ अधिक थंडीही नसते व अधिक उकाडाही नसतो. या आंब्याच्या मोहराच्या मनमोहक सुवासाने युक्‍त वारे सर्वत्र असतात. वसंत ऋतूला ‘ऋतुराज” सुद्धा म्हटले जाते. 

वसंत पंचमीच्या शुभ मुहुर्तावर सुरु होणाऱ्या या ऋतुत निसर्ग मोहरीच्या पिवळ्या फुलांचे परिधान करून मनाला मोहीत करीत असतो. वसंत ऋतुत रक्‍ताभिसरणाची क्रिया जलदगतीने होत असल्यामुळे शरीरात स्फूर्ती राहते. 

वसंत ऋतुत उष्णतेमुळे होणारा भयंकर दाह व तापही नसतो आणि वर्षा ऋतुप्रमाणे नदी-नाल्यांना पुरही येत नाही आणि शिशिर ऋतुप्रमाणे थंडगार हवा, हिमवर्षाव व धुकेही नसते. याच कारणामुळे वसंत ऋतुला ‘ऋतुराज’ म्हटले गेले आहे. वातावरणात अनेक पुष्प, फुले ह्या काळात येतात नवं चैतन्य असते.